Opustošeni i razoreni Srem, nakon turskih razaranja u XVI i XVII veku, Austrougarska nastoji da uredi posle Beogradskog mira 1739. godine. Na granici prema Turskoj, u priobalju Save i Dunava, na teritoriji današnje Vojvodine, formira se Vojna granica. U zaleđu istih uspostavlja se civilna vlast osnivanjem županija. Sremska županija sa sedištem u Vukovaru osnovana je 1745. godine. Baron Marko Pejačević je bio prvi veliki župan Sremske županije, za koju je svoj prvi govor održao na prvoj skupštini 12. XII 1745. godine.

Po podacima iz 1763. godine Nova Ruma ima 283 domaćinstva, od toga 152 nemačka, 71 srpsko, 7 mađarskih i dve porodice Hrvata. Posle devet godina – 1772. već ima 62 hrvatske kuće.

Hrvatski Breg se formira kao naselje 1805. godine. Tada dolaze hrvatske porodice Galar, Gunjak, Mišak, Jambrec, Štimac, Banović i druge naseljavajući Krivu ulicu. Tokom prve polovine XIX veka, koje udajom-ženidbom i stvaranjem rodbinskih veza, dolazi do asimilacije Mađara. Oni gube nacionalni identitet, prihvatajući hrvatski jezik i običaje i postaju Hrvati.

Trgovište, sedište spahiluka i podžupanije, Ruma je tokom druge polovine XVIII veka i u celom XIX veku izrazito agrarno naselje sa tendencijom razvoja i širenja zanatstva i trgovine. Nova Ruma nastala je naporima porodice Pejačević da u provincijalu, tj. paoriji u zaleđu Vojne granice, naseli opustošeni Srem.

Drugom polovinom prošlog veka dolazi do buđenja nacionalne svesti slovenskog življa, koji postaje svestan stalnog napretka i ekonomskog jačanja Nemaca. Jača želja Srba i Hrvata u Rumi za osnivanjem škola, formiranjem kulturno-prosvetnih društava i institucija, kako bi se što širi krug zemljoradnika organizovao, proširio svoje vidike, opismenio i tako osposobljen držao korak sa ekonomskim jačim Nemcima-Švabama.

Napore hrvatskog naroda podstiče grupa intelektualaca okupljenih oko “Rumske čitaonice”. U momentu osnivanja “26. ožujka 1894. godine na čelu Čitaonice je dr Josip Paus, rumski župnik i začasni kanonik Rimokatoličke crkve Uzvišenja sv. Križa u Rumi. U kolu naprednih intelektualaca tog doba nalaze se dr Rikard Plemić, Koloman pl. Jančo, M. Vuković, Anton Muha i Slavko Urbani-tajnik, tu je varoški mernik M. Krstić i zemljomer Tomo Okrugić, učitelj Dragutin Hekman, Ilija Topalović magistar farmacije u Kozjakovoj apoteci i dr. “Rumska čitaonica” radila je u zakupljenim salama kafedžija i svratištara Klajna, Vurštera i Grubera. Iz zapisnika od 10. listopada 1897. godine saznajemo da “Čitaonica” ima 38 članova”.

Dajući u zakup sremskim zemljoradnicima 10000 jutara zemlje, pod povoljnim uslovima obezbeđuje kapital za finansiranje semenske proizvodnje. Formiranjem “Bilinogojske stanice” 1902. godine, vanserijska ličnost gospodin Rauer, znao je da početkom ovog veka u Rumi okupi umne ljude, koji pripadaju vrhunskim stručnjacima u poljoprivredi onovremene Austrougarske. Ko duže, ko kraće, u Rumi su radili: Rudolf Flašmen, Ivo Zorić, Đorđe Muačević, dr Pol, dr Sava Ulmanski, Emil Popović-Pecija, ing. Ricofi, Mirko Purgar i mnoge druge ličnosti koje su dale pečat razvoju Rume.

Do Prvog svetskog rata Vlastelinsko dobro Pejačevića u Rumi dostiže zavidan evropski nivo u proizvodnji semena osnovnih ratarskih kultura-pšenice i kukuruza. Čuvena su grla Rumske ergele.

U ovakvim ekonomskim uslovima dolazi do formiranja “Hrvatske seljačke zadruge” u Rumi 15. mart 1903. godine. Prvi predsednik je Đura Benčić, a potpredsednik Mijo Mlađenović, kapelan crkve Uzvišenje sv. Križa. “Zadruga” je osnovana uz pomoć “Poljobanke” iz Zagreba i župnika dr Jose Pausa, koji župnu sesiju od 34 lanaca daje pod povoljnim uslovima za obradu sedamnaestorici zadrugara.

Na dan potpisivanja ugovora o ustupanju župne sesije zadrugarima, 4. oktobar 1903. godine, potpredsednik hrvatske seljačke zadruge i kapelan dr Pausa upoznaje Skupštinu da su neki rodoljubi osnovali “PUČKU ČITAONICU”, te pita zadrugu da li će dozvoliti da se u prostorijama zadružnim knjige drže i da li se zadruga prihvata da bude pokrovitelj “PUČKE ČITAONICE”. Predlog je bio jednoglasno prihvaćen.

“ Pučka čitaonica” radila je u kući Henriha Petrovića, trgovca, oca Nikole-Šokca, potonjeg aktivnog glumca i režisera u našem Društvu. Danas je ta kuća u posedu Kojić Pavla, jedan njen deo, a drugi deo je u posedu Josipa Jurce, dirigenta našeg Tamburaškog orkestra, i treći deo u posedu Zdenka Jurce.

Oko “Pučke čitaonice” okupljaju se zemljoradnici i zanatlije. Njihovo mesto okupljanja je na Bregu. “Pučka čitaonica” u startu dobija pokrovitelja “Hrvatsku seljačku zadrugu” i sa njom zajednički deluje na kulturno-ekonomskom prosvećivanju i razvoju. Članovi obe Čitaonice nalaze se zajedno povodom verskih praznika i na nedeljnim misama, u crkvi Uzvišenje sv. Križa.

Aktivnošću “Hrvatskog sokola” pokrenuta je akcija za izgradnju “Hrvatskog doma” na sadašnjoj lokaciji. U vezi s tim iz sačuvanih dokumenata u brežanskim porodicama saznajemo da je “odlukom kraljevskog kotarskog suda u Vukovaru broj 24250 gr Os. 1906/220 od 19. listopada 1909. godine Kraljevski sudbeni stol u Osijeku, kao nadtutosrtvena oblast, doneo zaključak od 2. 10. 1909. godine broj 14800 gr, da naslednici grofova Pejačević po svom opunomoćeniku dr Milošu Nikolajeviću, advokatu, u Rumi, prodaju nekretnine po gruntovnom ulošku br. 1 obćine Ruma, kao uzgrednog uloška Plemićkog dobra Ruma, katastarsku česticu br 161 ukupne površine 3 jutra i 16 kv. hvati na sledeće kupce i to:

Franji Benčiću 321 kv. hvat kat. čestica 161/2 za 1370 kruna

“Hrvatskom sokolu” 327 -//- 161/5 za 5000

Antunu Benčiću 325 -//- 161/4 za 3370

Jakobu Benčiću 323 -//- 161/3 za 3270

Josipu Libišu 163 -//- 161/6 za 1500

Georgu Aleksandru 163 -//- 161/7 za 1500

Mati Benčiću 336 -//- 161/8 za 2940

Na bazi ovih dokumenata Kraljevski sudbeni stol kao gruntovna oblast u Mitrovici po svojoj Odluci br. 214 od 19. veljače 1910. godine vrši prenos vlasništva na katastarskoj čestici 161/5 sa Plemićkog dobra Ruma na Društvo za tjelovežbe “Hrvatski sokol” u Rumi. Novi vlasnici dobili su gruntovni uložak br. 3661 obćine Ruma.”

Zgrada gimnazije je dovršena 1924. godine.

Po završetku Prvog svetskog rata izvršena je uknjižba u zemljišnim knjigama Rumskog suda, zgrada “Hrvatskog doma” na pet hrvatskih društava. Desetog oktobra 1920. godine gruntovni vlasnici “Hrvatskog doma” postali su :

Hrvatski sokol

Hrvatska čitaonica

Hrvatska ratarska čitaonica

Hrvatska seljačka zadruga

Hrvatsko pevačko društvo “Jedinstvo”.

Od svih ovih Društava egzistira danas jedino još Hrvatsko kulturno prosvetno društvo “Matija Gubec” kao pravni sledbenik “Hrvatske ratarske čitaonice” i HPD “Jedinstvo”